Druk op de afbeelding om je geweldige cadeau te bestellen.
Kies je productkleur, maat of voeg een tekst of foto erbij als je het nog mooier wilt maken.(Bij sommige illustraties of tekst is de kleur ook naar jouw smaak te passen)
Er is iets ironisch aan hoe vaak we ‘vroeger’ zeggen tegen onze kinderen terwijl we ondertussen zelf nauwelijks snappen waar we nu eigenlijk in leven. We leggen uit hoe wij opgroeiden zonder wifi, zonder TikTok, zonder een notificatie per seconde, alsof we op een andere planeet zijn geboren. En misschien zijn we dat ook. Een planeet waar je naar muziek moest luisteren op een bandje dat zichzelf opvrat als je het te vaak terugspoelde. Waar je ruzie moest bijleggen zonder emoji’s en waar wachten nog een functie had.
Toch zeggen we het nog steeds: vroeger. Vroeger, toen alles nog overzichtelijk was, maar tegelijk vol gaten. Want ook vroeger wisten we het niet. Alleen deden we net alsof, wat anders moest je?
We zijn gewend geraakt aan het idee dat alles te controleren is. Dat als je maar op de juiste toetsen drukt, alles opnieuw kan beginnen. Alsof het leven een computer is die je kunt resetten wanneer de boel vastloopt. Controle. Alt. Delete. Maar het leven doet niet aan sneltoetsen. Je kunt herinneringen niet wissen zonder schade aan te richten. En toch proberen we het, elke generatie opnieuw.
Het verschil tussen toen en nu is niet dat wij het allemaal beter wisten. Het verschil is dat wij niet constant herinnerd werden aan wat we níet weten. Vandaag word je met elke scroll geconfronteerd met alternatieve werkelijkheden, met meningen die zich voordoen als feiten, met influencers die beweren dat hun boek je trauma oplost. Er is geen ruimte voor niet-weten. Alles moet zeker zijn. Zelfs twijfel moet tegenwoordig helder geformuleerd zijn, voorzien van hashtags en een abonnementsvorm.
En daar zitten onze kinderen middenin. Zij zijn de generatie zonder pauze, zonder stilte, zonder het voordeel van onwetendheid. Wij hadden tenminste nog verveling. We wisten niet alles en daar bouwden we iets mee. Wij mochten verdwalen zonder GPS en we konden huilen zonder dat iemand het filmde. Ook konden we verdrietig zijn zonder dat het geliket hoefde te worden.
Toch zetten we ze vaak op hun plek. Jij was er niet bij, jij weet niet hoe het was. En ergens klopt dat, weer wel. Er is geen upload van ‘toen’ die ze kunnen downloaden. Er is geen emotioneel archief waar ze kunnen grasduinen in de geur van een opengeslagen encyclopedie of het geluid van een telefoon met draaischijf. Maar tegelijk: het gaat niet om wéten. Het gaat om herkennen. Om iets voelen waarvan je weet: dit klopt of dit klopt niet, ook al kan ik het niet bewijzen. Dat is wat we moeten overdragen. Niet feiten, maar gevoel voor richting. Niet herinneringen, maar het vermogen tot onderscheid.
We leven in een tijd waar alles lijkt te verdwijnen terwijl we er middenin staan. Waar mensen elkaar de maat nemen op basis van wie er woke is of juist slaapwandelt door het leven. Waar ouders zich afvragen of ze nog iets mogen zeggen, terwijl hun kinderen verdrinken in een zee van stemmen die hen vertellen wat ze moeten zijn. In dat alles moeten wij iets doorgeven wat niet tastbaar is. Geen handleiding, geen theorie, geen morele bijsluiter. Maar iets eenvoudigs als: je mag het ook niet weten. Je mag voelen in plaats van begrijpen. En soms is je buikgevoel betrouwbaarder dan duizend bronnen.
Er zit iets tragisch en iets moois in die positie. We willen dat ze het beter doen dan wij. Terwijl we tegelijk niet weten of beter bestaat. We hopen dat ze leren onderscheiden, maar beseffen dat ze dat alleen kunnen door fouten te maken. En dus geven we ze iets mee wat je niet kunt pakken. Net als die ene druppel in de oceaan. Niet groter, niet belangrijker, maar wél van betekenis omdat-ie bestaat. en onderdeel is van het geheel. Weet je en ook omdat zonder die druppel de oceaan niet compleet is.
Als we iets hebben geleerd, dan is het dat controle een illusie is die je pas verliest als je denkt dat je haar bezit en dat weten verwarrender wordt naarmate je ouder wordt. Dat je vroeg of laat beseft dat alle zekerheden waarvan je dacht dat ze rotsvast waren, verzinsels zijn geweest. Niet uit kwaadheid, maar uit noodzaak. Mensen hebben verhalen nodig om niet gek te worden.
Vroeger had je de krant, de dominee en de buurvrouw als referentiepunt. Nu heb je algoritmes, vroeger had je stilte. Nu heb je stilte met ruis. Vroeger was er ruimte voor intuïtie. Nu noemen we het onderbuikgevoel ‘ongefundeerde mening’ als het niet in ons straatje past. En toch, te midden van al die verschillen, blijft één ding gelijk: we proberen allemaal te begrijpen wat we hier in verdorie doen. We hebben allemaal momenten waarop we op ‘delete’ willen drukken, maar het niet durven. En we kennen allemaal de angst dat ons besturingssysteem crasht als we niet doen wat anderen verwachten.
De kunst is niet om terug te verlangen naar vroeger en ook niet om het nu te veroordelen. De kunst is om mee te bewegen, zonder jezelf kwijt te raken. Om ruimte te maken voor het niet-weten. Om een kind dat worstelt met de wereld niet te overladen met kaders en systemen, maar te leren luisteren naar dat ongemakkelijke knagende gevoel vanbinnen dat zegt: wacht even, klopt dit wel? Geen antwoord, maar een vraag. Ook geen les, maar een richtingaanwijzer.
Misschien is dat onze taak. Niet om de toekomst voor te schrijven, maar om onze kinderen te leren dat het oké is om verloren te lopen. Dat fouten maken niet het einde betekent. Dat nee zeggen mag, zelfs als de massa ja schreeuwt. Dat iets kan kloppen zonder dat iemand anders het bevestigt. We geven geen perfect gereedschap mee, maar wel de vaardigheid om met hun eigen handen iets te bouwen, zelfs als alles opnieuw opgestart moet worden.
Controle. Alt. Delete. Het is geen oplossing, het is een wake-up call. Een brute reminder dat niets blijft zoals het is. Dat opnieuw beginnen geen zwakte is maar een keuze en dat jij degene bent die bepaalt of je blijft hangen of opnieuw durft te starten, ook als je geen flauw idee hebt waar het naartoe gaat. Niet omdat je alles doorgrondt, maar omdat je eerlijk genoeg bent om te zeggen: ik weet het niet, maar ik ga toch.
Misschien is dat wel het enige soort weten dat blijft staan als alles om je heen wegvalt.